Planetlərin ulduzların ətrafında hərəkət edən göy cisimləri olduğundan daha əvvəl bəhs etmişdik. Bu hissədə Dünyamızın da içində olduğu Günəş sistemindəki planetləri araşdıracağıq. Günəş sistemini bir dairə kimi düşünsək, Günəş bu dairənin tam ortasında, yəni mərkəzindədir.

Dairənin ən xaricindəki planet Plutondur. Pluton eyni zamanda Günəşə ən uzaq və ən kiçik olan planetdir. Bu planetin görülməsi olduqca çətindir, Habl kosmos teleskopu belə ancaq bunun səthində olan bəzi kobud detalları ortaya çıxara bilmişdir. Bu kiçik göy cisimi olduqca "soyuq" dur. Təxminən mənfi 238 dərəcə qədər! Qışda qarlı havalarda mənfi 2-3 dərəcəyə qədər düşən temperatur bizim üçün dondurucu soyuqdur. Plutondakı mənfi 238 dərəcəlik temperatur isə bizim dözə bilmədiyimiz qış günlərindəki soyuqdan təxminən 100 dəfə çoxdur. Bu da həyatımızı sona çatdıracaq dərəcədə soyuq deməkdir. Pluton planeti bu qədər soyuq oluğuna görə çöldən bir buz yığını kimi görünür.

Günəş Sisteminin mərkəzinə, yəni dairənin daxili hissəsinə doğru bir az daha irəliləsək, Neptunla qarşılaşırıq. Bu planet də olduqca "soyuq" dur: Səth temperaturu mənfi 218 dərəcəyə çatır. Qazlardan ibarətdir. Atmosferi insan üçün zəhərlidir. Bundan əlavə, planetin səthində sürətləri saatda 2000 kilometrə çatan qorxunc fırtınalar əsir.

Mərkəzə, yəni dairənin ortasına doğru bir az da irəliləyəndə Uranla qarşılaşırıq. Uran Günəş sistemindəki üçüncü böyük planetdir. Atmosfer temperaturu təxminən mənfi 214 dərəcədir, yəni bu planet də bizi bir saniyədə donduracaq qədər soyuqdur. Zəhərli qazlardan ibarət olan atmosferi həyat üçün qətiyyən uyğun deyil.

Günəşə doğru yolumuza davam etsək, Saturnla qarşılaşırıq. Günəş sisteminin bu ikinci böyük planeti ətrafındakı halqalarla tanınır. Bu halqalar qaz, buz və qaya parçalarından ibarətdir. Bu planetdə temperatur yenə həyatda yaşamağa uyğun olmayacaq dərəcədə aşağıdır: Mənfi 178 dərəcə.

Günəşə doğru bir az da irəlilədikdə Günəş sisteminin ən böyük planeti olan Yupiterlə qarşılaşırıq. Yupiter Dünyanın diametrinin 11 qatı böyüklükdə (Bu böyüklüyü daha yaxşı anlamaq üçün 11 dənə Dünya böyüklüyündə planetin birləşdiyini düşünün!) olan bir planetdir. Bu planetdə də şərtlər yaşamaq üçün əlverişli deyil. Çünki Yupiterin üzərində heç bir quru parçası yoxdur və çox soyuq bir planetdir.

Yupiterdən sonra Mars gəlir. Mars Dünya ilə müqayisə edilməyəcək qədər ölü planetdir. Marsda hər hansı bir canlının yaşaması mümkün deyil. Bunun çox əhəmiyyətli səbəbləri vardır: Birincisi, Marsın atmosferi sıx karbondioksiddən ibarət zəhərli bir qarışıqdır. İkincisi, planetin üzərində heç su yoxdur. Üçüncüsü, Marsda temperatur təxminən mənfi 53 dərəcədir. Dördüncüsü, Marsda çox qüvvətli küləklər və aylarla davam edən qum fırtınaları vardır.

Marsdan sonra qarşımıza çıxan mavi planet Yer kürəsidir, yəni Dünyamızdır. Dünyamızın xüsusiyyətlərini ən son hissədə sizə ətraflı şəkildə izah edəcəyik. Lakin bunu xatırladaq: Dünyamız üzərində canlıların yaşamasına uyğun tək planetdir.

Günəşə doğru növbəti planet Veneradır. Venera səmada Günəş və Aydan sonra ən parlaq cisimdir. Bu səbəbdən, ən qədim dövrlərdən indiyə qədər insanlar tərəfindən tanınır. Venerada dondurucu soyuqların əksinə, yandırıcı bir istilik hökm sürür. İstilik səthdə təxminən müsbət 450 ° C-yə qədər çatır. Bu, gülləni belə əritməyə kifayət edir. Veneranın başqa bir xüsusiyyəti də sıx karbondioksid təbəqəsindən ibarət olan ağır atmosferidir. Bundan başqa, Veneranın atmosferində kilometrlərlə qalınlıqda turşu layları var. Buna görə planetdə davamlı öldürücü turşu yağışları yağır. Belə bir mühitdə, heç bir canlı yaşaya bilməz.

Günəşə doğru irəliləməyə davam etsək, Günəşə ən yaxın planet olan Merkuriyə çatarıq. Merkurinin ən maraqlı xüsusiyyəti öz ətrafında çox yavaş fırlanmasıdır. Öz ətrafındakı fırlanma sürəti, demək olar ki, Günəşin ətrafında fırlanması qədər yavaşdır. Belə ki, Merkuri Günəş ətrafında iki dəfə dövr etdikdə, öz ətrafında yalnız üç dəfə dövr etmiş olur. Gecə ilə gündüzün bu qədər uzun davam etməsi planetin bir üzünü qovurarkən, o biri üzünü isə dondurur. Buna görə də, gecə ilə gündüz arasındakı temperatur fərqi təxminən 1000 dərəcədir. Əlbəttə ki, belə bir mühit heç bir canlının yaşamasına imkan verməz.

Bura qədər öyrəndiklərimiz nəticəsində ortaya çıxan həqiqət budur ki, Dünyadan başqa Günəş sistemindəki planetlərin heç biri yaşamağa uyğun deyil. Günəş sistemindəki planetlərin hər biri ölü və səssiz nəhəng cisimlərdir. Dünyamız isə həyat üçün lazımlı olan hər şeyin mövcud olduğu, səthi rəngarəng bir planetdir. Yamyaşıl meşələri və gömgöy dənizləri ilə kosmosdan çox gözəl görünür. Aya ilk gedən astronavtlar Dünyanın rəngli və parlaq görünüşü qarşısında heyrətə düşmüşdülər.