Uşaqlar, kosmosun orta temperaturunu bilirsinizmi? Mənfi 270 dərəcə! Bu soyuqda bizim, ya da hər hansı bir canlının yaşaması qeyri-mümkündür, elə deyilmi?! Bizim Dünyamızın orta temperaturu isə 15-20 dərəcə arasındadır. Bu temperatur atmosfer təbəqələrindən yuxarı doğru qalxarkən çox böyük fərqlər yaranır.

Məsələn, Afrika qitəsi olduqca isti qitədir. Siz "Afrikada qartopu oynaya bilərsinizmi?" - deyə soruşsaq, nə cavab verərdiniz? Əslində, cavabınızı bilirik. Yəqin bir çoxunuz suala belə cavab verəcəksiniz: "Qartopu oynamaq üçün əvvəl qar lazımdır. O qədər isti bir yerdə qar olmadığı üçün qartopu oynamaq mümkün deyil". Lakin bu cavab səhvdir. Çünki olduqca isti olduğu bilinən Afrika qitəsində istəsəniz qartopu da oynaya bilərsiniz. Amma bunun üçün bu qitənin ən yüksək dağı olan Kilimancaro zirvəsinə qalxmaq lazımdır. Yerdən çox yüksəkdə olan bu dağın təpəsi qarlarla örtülüdür. Çünki yerdən yuxarı doğru qalxanda hava soyuyur. Soyuyan hava atmosferin "Stratosfer" adlanan təbəqəsində mənfi 50-yə qədər düşür. Daha da qalxdıqca hava təkrar qızır. Amma Allah’ın qoruması sayəsində yer üzündə bu qədər böyük temperatur fərqliliklərinə rast gəlinmir.

Yerdəki yüksəklik fərqinə görə, Yerin eyni yerində insanlar eyni anda dənizə girib günəş vannası qəbul edərkən, atmosferin yüksək hissələrində qartopu oynayıb, xizək sürə bilərlər.

Dünyada bu ən uyğun temperaturun qorunması, əlbəttə, Günəş ilə Dünya arasındakı məsafə ilə və Günəşin yaydığı istiliklə yaxından əlaqəlidir. Daha əvvəlki hissələrdə bu mövzudan danışmışdıq. Burada bir az daha ətraflı məlumat verək. Aparılan hesablamalara görə, Dünyaya çatan günəş enerjisi yüzdə 10 azalsa, yer üzünü metrlərlə qalınlıqda buzlaq təbəqəsi örtər. Enerji bir az artsa, bütün canlılar yanaraq ölər.

Dünyanın öz ətrafındakı yüksək fırlanma sürəti də temperaturun bərabər paylanmasına kömək edir. Dünya yalnız 24 saatlıq bir müddət ərzində öz ətrafında fırlanır. Bu səbəbdən, gecələr və gündüzlər qısa davam edir. Qısa davam etdikləri üçün də gecə ilə gündüz arasındakı temperatur fərqi çox azdır.

Merkuri planetini xatırlayaq. Bu planetin bir günü təxminən bir il davam edir. Buna görə də, Merkuridə gecə-gündüz arasındakı temperatur fərqi 1000 dərəcəyə çatır.

Dünyamızı əhatə edən sıra dağlar qütblərdə meydana gələn böyük fırtınaların Dünyanı alt-üst etməsinə mane olur və Dünyamızın temperaturunu tarazlıqda saxlamağa kömək edir. Allah yaratdığı bu sistemlərlə bizim üçün yaşana biləcək çox gözəl şəraitlər var etmişdir.

Relyef formaları da temperaturun düzgün paylanmasına səbəb olan amillərdən biridir. Dünyanın ekvatoru ilə qütblər arasında təxminən 100 ° C-lik temperatur fərqi var. Əgər belə temperatur fərqi dağların olmadığı səthdə olsaydı, böyük fırtınalar Dünyanı alt-üst edərdi. Halbuki, yer üzü temperatur fərqindən yaranma ehtimalı olan güclü küləklərə qarşı sıra dağlarla təchiz edilmişdir. Bu sıra dağlar Çində Himalay sıra dağları ilə başlayır, Anadoluda Toros dağları ilə davam edir və Avropada Alp dağlarına qədər uzanır.

Kosmosdakı mənfi 270 dərəcəlik temperatura baxmayaraq, yaşadığımız Yer kürəsində temperatur tam bizim yaşaya biləcəyimiz dərəcədədir. Dünya bizim bədənimizin dözə bilməyəcəyi qədər isti, ya da soyuq olsaydı, yaşamağımız ya çox çətin olardı, ya da qeyri-mümkün. Deməli, Dünyanın temperaturunun bizə uyğun olması da Allah’ın böyük nemətidir. Bizim vəzifəmiz isə ən gözəl şərtlərdə yaşamağımızı təmin edən Allah’a şükür etməkdir. Bunu əsla unutmayın, uşaqlar.

Bu qədər mükəmməl şəkildə yaradılmış Dünyamızı Allah kosmosdakı cisimlərdən necə qoruyur?

İndi yolumuza bu sualın cavabını öyrənərək davam edək ...